Dağlarından yağ, ovalarından bal akan, birçok medeniyete mesken sahipliği yapan antik kent Aydın’ın kültürel zenginlikleri Aydın Gastronomisi Kitabı’nda toplandı. Gastronomi alanında çok sayıda pahalı ismin katkılarıyla hazırlanan kitap, kentin yalnızca yemeklerini değil kültürel izlerini de geleceğe taşımayı amaçlıyor. 290 sayfalık içeriğinde, öyküsüyle tam 117 özel yemek tanımı var.
Heredot’un “Gökyüzünün altındaki en hoş şehir” diye anlattığı, üzerinde birçok medeniyetin yaşadığı, 23 antik kentiyle görkemli bir tarihe konut sahipliği yapan Aydın, Ege’nin her periyotta yıldızı parlayan sembol kentlerinin başında geliyor.
Fevkalade bir gastronomi zenginliğine sahip Aydın’ın; Evliya Çelebi’nin de seyahatnamesinde kelam ettiği üzere dağlarından yağ, ovalarından bal akıyor. Zira zeytin ağaçları zaten büyüyor bu kentte. İncir ağaçları başınızı çevirdiğiniz her yerde. Toprağında envaiçeşit bitki yetişiyor. Uzun ömürlü insanların yaşadığı Aydın’ın bereketli topraklarından ve denizinden sağlıklı hayat fışkırıyor! Büyük Menderes Irmağı’nın suladığı bu bereketli topraklarda üzüm, buğday, zeytin ve incir bir ortada yetişiyor. Buğdaydan elde edilen un, zeytinden elde edilen yağ, üzümden elde edilen şarap ve doğal ki incir; yaşama hayat, lezzete lezzet katıyor.
ZEYTİNİ VE İNCİRİYLE DÜNYADA BİRİNCİ SIRALARDA
Tarih boyunca bereketli toprakları üzerinde yaşayan, birçok kültürün tesirini taşıyan Aydın mutfağı; kendine mahsus yöresel lezzetlerini oluşturmuş. Toprağının zenginliğinin, Aydın’ın yemek kültürüne yansıyor. Zeytin ve incir ise Aydın mutfağının mihenk taşı. Zeytiniyle ülkemizin en büyük zeytin ve zeytinyağı üreticileri ortasında yer alan Aydın, inciri ve kestanesiyle de dünyada birinci sıralarda. Bereketli topraklarında resen pek çok ot, zerzevat ve meyve yetişiyor. Aydın Gastronomi Kitabı da bu potansiyelin keşfedilmesi, tanıtılması ve gelecek kuşaklara aktarılmasını amaçlıyor.
Kitapta başlangıçlardan çorbalara, salatalara, turşulara; etli sulu yemeklerden kavurmalara, kızartmalara, hamur işlerine, balıklara tatlılara kadar birçok özel yöresel lezzete yer veriliyor. Yağlı Kesik’ten Cingen Pilavı’na, Dalama Tandırı’ndan Kulak Çorbası’na, Nazilli Pidesi’nden Turp Otu Ekşilemesi’ne; Kedirgen Kavurması’ndan Kabak Karnıyarık’a, Ekmek Dolması’ndan Topalak Aşı’na kadar Aydın’ın yemek kültürünü yansıtan çok özel tarifler yer alıyor. Özgün tanımların yanı sıra yemek kıssalarının anlatıldığı kitapta, tam 117 tanım özel fotoğraflarla sıralanıyor.
AYDIN’IN BİRİNCİ GASTRONOMİ KİTABI
Güler yüzlü insanları, birbirinden hoş koyları, tatil beldeleri, el sanatları ve tarihiyle de bir yeryüzü cenneti olan Aydın, gastronomi manasında ülkemizin değerli bir potansiyelini yansıtıyor. Aydın Gastronomisi Kitabı da lezzetli ve sağlıklı yemekleriyle Ege’nin bir aynası olan Aydın’ın kültürel mirasını geniş kitlelere tanıtma ve gelecek kuşaklara aktarma fikriyle ortaya çıktı.
Sağlıklı ve doğal ömür gastronomisinde, hayat kültüründe değerli bir potansiyel barındıran Aydın’ın bu manada keşfedilmesine ve tanıtılmasına katkı sağlaması için büyük emek ve titizlikle hazırlanan Aydın Gastronomisi Kitabı’nın proje başkanı Aydın Valisi Hüseyin Aksoy. Adnan Menderes Üniversitesi Aşçılık Programı Öğretim üyesi Dr. Emrah Köksal Sezgin, Esnaf Lokantası İşletmecisi Hayrettin Dincil, araştırmacı Havva Çetintürk ve Cansu Öztürk; gurme ve yemek araştırmacısı Ali Gökçen Adar, İzmir İktisat Üniversitesi Mutfak Sanatları Öğretim Üyesi Ahmet Güzelyağdöken, yöresel yemek danışmanı Azize Gülpınar ve İstanbul Gastronomi kurucusu, biyolog muharrir Sabriye Kocabalkan üzere kıymetli isimlerin bir yılı aşkın müddet devam eden titiz çalışmalarıyla ortaya çıktı. Kitap tıpkı vakitte Aydın’ın birinci gastronomi kitabı olma özelliğini taşıyor.
Geleceğe bırakacağımız pahalı kültürel miraslardan olan gastronomi kitapları, bölgelerin ve kentlerin yalnızca yemeklerini değil kültürel izlerini de geleceğe taşımak için kıymetli birer araç. Bu manada da değerli bir yere sahip olan Aydın Gastronomisi Kitabı, sizi Aydın’ı daha yakından tanımaya davet ediyor.
Aydın’da nereler gezilmeli?
Kendine has lezzetlerinin yanı sıra Söke, Didim, Kuşadası ilçeleri ile yaz turizmi kulvarında da koşan Aydın’ın gezilecek yerler listesi de çok kalabalık; lisana kolay, tam 23 antik kente konut sahipliği yapıyor. Aydın’a yolunuz düşerse sizi olağanüstü lezzetlerin yanı sıra mükemmel bir tarih mirası da bekliyor. Münasebetiyle en az bir haftalık tatil programı yapmanızı tavsiye ederiz. !Peki, Aydın’da nereler gezilmeli?” dersiniz listenin başına aşağıdaki yedi adresi yazmanızı öneririz.
• Afrodisias Antik Kenti / Türkiye’nin UNESCO Dünya Miras Listesi’ne giren 17. varlığı olan bu Antik Kenti 1958 yılında Orta Güler tarafından keşfedilmiş.
• Priene Antik Kenti / Bilinen birinci planlı kentlerden.
• Milet Tiyatrosu ve Müzesi / Arkaik periyottan Osmanlı’ya kadar birçok periyoda ilişkin yapıtları görmek mümkün.
• Tralleis Antik Kenti / Dünyanın en kadim antik kentleri ortasında bulunuyor.
• Doğanbey Köyü / Yemyeşil, masal kitaplarından fırlamış üzere tarihi bir Rum Köyü.
• Karina Kıyısı / 1900’lü yıllarda bir ticaret limanıymış. Lisandan lisana dolaşan kıssaya nazaran devrin en ünlü Rum tüccarının kızı Karina’nın ismi bu kıyıya verilmiş. Balık yemeyi es geçemeyeceğiniz bir kıyı.
• Adnan Menderes Demokrasi Müzesi / Merhum Başbakan Adnan Menderes’in biyografisi temel alınarak hazırlanan muazzam bir müzedir. Kahvaltılarınızdan birini burada yapmanızı şiddetle tavsiye ederiz.