Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği (TMMOB) İnşaat Mühendisleri Odası (İMO), iktidarın kredi paketi ve konut yapmak isteyenlere kamu yerlerini satışa çıkarmasının konut krizine tahlil olmayacağını belirterek “Asıl sorun konut üretiminin barınma muhtaçlığına nazaran değil, inşaat bölümüne dayalı kar hırsına nazaran şekillenmesidir” açıklamasını yaptı. İMO, “Konut üretimi halkın gereksinimine nazaran planlanmalı, iktisatta akıl dışı uygulamalardan vazgeçilmelidir” davetinde bulundu.
TMMOB İnşaat Mühendisleri Odası (İMO), iktidarın konut kredisi paketi ve konut yapmak isteyen vatandaşlara hazine topraklarının satışı kararıyla ilgili bugün yazılı açıklama yaptı. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın son açıkladığı konut kredisi kampanyasının konut fiyatlarını düşürmek yerine artışa ivme kazandırdığı belirtilen açıklamada, “Kaldı ki aylık ödemesi 20 bin TL’yi aşan bu kampanyanın maksadının konut sorunu yaşayan dar gelirli kesim olmadığı açıktır” denildi. Açıklamada, şu değerlendirmeler yer aldı:
“Konut fiyatlarında ve kiralardaki artışa karşı Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum tarafından yeni bir çalışmanın daha yapıldığı duyurularak vatandaşın kendi meskenini yapabilmesi için büyükşehirlerde kentlerin gelişim çeperlerinde Hazine’ye ilişkin altyapılı yerlerin satılacağı belirtildi.
“ÜLKEMİZ ÖNEMLİ BİR BARINMA KRİZİYLE KARŞI KARŞIYADIR”
Ülkemiz önemli bir barınma kriziyle karşı karşıyadır. Her geçen gün fakirleşen yurttaşlarımız için bırakalım konut sahibi olmayı, oturdukları konutların kirasını karşılamak bile güç hale gelmiştir. Avrupa’da konut fiyatlarının en çok arttığı ülke pozisyonunda olan Türkiye’de, Merkez Bankası’nın Mart 2021-Mart 2022 ortasını kapsayan bilgilerine nazaran konut fiyatları yıllık yüzde 110 artmıştır. Kamu emlakının satılması yoluyla, bu yerler üzerinde inşa edilmiş kaçak yapıların ne kadarının faydalandırılacağı bilinmiyor fakat ne kamu yeri satışıyla ne de konut kredisi üzere finansal araçlarla halkın barınma meselesine tahlil bulmak mümkündür.
“YILLIK SATILAN KONUT SAYISI HANE HALKI ARTIŞINI AŞMASINA KARŞIN KENDİ KONUTUNDA OTURANLARIN ORANI YILLARDIR AZALMA EĞİLİMİNDEDİR”
TÜİK’e nazaran Türkiye’de her yıl 1,5 milyon civarı konut satılmaktadır. Bu sayı hane halkı sayısının artışından fazladır. Yıllık satılan konut sayısı hane halkı artışını aşmasına karşın kendi konutunda oturanların oranı yıllardır azalma eğilimindedir. 2002 – 2020 yılları ortası kiracı sayısı yüzde 10 artarken, konut sahipliği oranı yüzde 13 azalmıştır. Demek ki konut vardır ve satılmaktadır lakin dar gelirli yurttaşlar için değildir. Net minimum fiyatın 4 bin 253 lira 40 kuruş olduğu şartlarda mümkün de görünmemektedir.
“SORUN, KONUT ÜRETİMİNİN BARINMA GEREKSİNİMİNE YÖNELİK DEĞİL, İNŞAAT BÖLÜMÜNE DAYALI KAR HIRSINA NAZARAN ŞEKİLLENMESİNDEDİR”
İkinci olarak Türkiye çapında büyük bir boş konut stoku olduğu iddia edilmektedir. O denli ki sadece İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) İmar ve Şehircilik Daire Başkanlığı’nın çalışmasına nazaran, İstanbul’da 400-700 bin civarı boş mesken olduğu iddia edilmektedir. Bu boş konutların birden fazla üst gelir kümesine hitap etmektedir. Zelzeleye karşı inançlı yapılaşma gerekçesiyle boş yerlerin kentsel dönüşüme açıldığını da hatırlatmak gerekir. Açık ki sorun konut arzı ya da boş arsa bulunamaması sorunu değildir. Sorun, konut üretiminin barınma muhtaçlığına yönelik değil, inşaat dalına dayalı kar hırsına nazaran şekillenmesindedir.
“KONUT ÜRETİMİ HALKIN MUHTAÇLIĞINA NAZARAN PLANLANMALI, İKTİSATTA ISRAR EDİLEN AKIL DIŞI UYGULAMALARDAN VAZGEÇİLMELİDİR”
Evler boş, yurttaşlar evsizdir; temel insan haklarından biri olan barınma hakkı piyasanın insafına terk edilince ortaya böylesi akıl dışı bir tablo çıkmaktadır. Yaşadığımız konut krizi bir yandan muhtaçlığın varlığını gösterirken öteki yandan da konut fazlalığını, plansızlığı ve yalnızca rant odaklı hareket edildiğini göstermektedir. Sonuçta yurttaşlar barınma sorunu yaşarken konutlar ya yatırım gayesiyle değerlendirilmekte ya vatandaşlık için yabancılara satılmakta ya da boş kalmaktadır. Tahlil olarak; kamucu bir anlayışla konut üretimi halkın muhtaçlığına nazaran planlanmalı, iktisatta ısrar edilen akıl dışı uygulamalardan vazgeçilmelidir.”