Bin yıllık yolla dokunan motifler yine hayat buluyor
DENİZLİ Denizli Çal ilçesinde atıl bir binayı halı dokuma atölyesine çeviren Çal Halk Eğitimi Merkezi, bayan kursiyerleri sayesinde yöreye ilişkin desenlerin yer altığı motifleri bin yıl öncesinin yollarıyla dokuyor.
Denizli’nin Çal İlçesi Halk Eğitimi Merkezi yetkilileri uzun süren saha çalışmasının akabinde bin yıl evvel kullanılan desen ve metotları tespit etti. İngiltere’de yaşayan Bilim İnsanı Sanat Tarihi Profesörü Özcan Yörük ile Süleyman Demirel Üniversitesi Hoş Sanatlar Fakültesi Klasik Türk Sanatları Öğretim Üyesi Doç. Dr. Mustafa Genç’ten de dayanak alan yetkililer, Süller Mahallesi’nde bulunan ve kamuya ilişkin atıl bir binayı atölyeye çevirme kararı aldı. Kurulan nizam sayesinde koyunlardan elde edilen yünlerin yıkanmasıyla süreç başlıyor. Yünler yıkandıktan sonra çıkrık ve kirman ismi verilen aletlerle ipe dönüşüyor. Akabinde binanın bahçesinde kazanlar yakılıyor. Kazana atılan meşe palamudu, ceviz kabuğu, nar kabuğu, çehre bitkisi, muhabbet çiçeği üzere bitkilerle elde edilen iplere istenilen rengi veriyor. İstenilen rengi alan ipler, hünerli eller sayesinde bin yıl öncesinin doku ve sanatıyla birbirinden hoş halı ve kilimlere dönüşüyor.
“Bin yıl evvel nasıl yapılıyorsa birebirini yapıyoruz”
Çal Halk Eğitim Merkezi Müdürlüğü tarafından yapılan çalışmalarda, köylerde ve yerlerde yapılan klasik dokumalar tespit ettiklerini söyleyen Süleyman Demirel Üniversitesi Klâsik Türk Sanatları Öğretim Üyesi Doç. Dr. Mustafa Genç, yapılan çalışmalar hakkında bin yıllık prosedürü uyguladıklarını anlattı. Genç, “Çevre köylerde ve buralardaki yapılan klasik dokumalar tespit edilip, daha sonra bu örneklerden yola çıkarak daha evvel yapılmış olan formülleri yine geliştirilerek ve onların özüne sadık kalınarak, üretimler birebir tıpkı yapıldı. Bir taraftan bayrağı, torbayı, çantayı ve yatak halısını yani aklınıza gelebilecek tüm dokuma cinslerini bin yıl evvel nasıl yapılıyorsa birebirini yapıyoruz. Birinci Denizli etrafına yerleşen Yörük ve Türkmen kümeleri nasıl dokuyorsa, bugün bu atölyede üretim birebir halde devam ediyor” dedi.
“İşin ruhuna, özüne, uygun dokusuna nazaran yapıyoruz”
“Yöremizin devamlı sanatıdır”
12 yaşından beri halıyla büyüdüğünü söyleyen kursiyer Hava Pak, 20 yıldır yaptığı işten uzak olduğunu belirterek, “Buraya kurs sayesinde dokumaya geldik. Yöremizin devamlı sanatıdır. Kurs sayesinde bir daha başlattık. Şehitlerimize isim yazdık ve kilim dokuduk. Burada her şeyi yapıyoruz. 12 yaşından sonra bu vakte kadar halıyla büyüdük. Bu işi 20 yıldır falan görmüyoruz işte bu türlü bir yıldır yapıyoruz” diye konuştu.
