7 Mayıs’ta İngiltere’de görülmesinin akabinde birçok ülkeye yayılan maymun çiçeği hastalığı, kaygılara neden oldu.
Yaklaşık 2 hafta içinde 12 ülkede daha tespit edilen virüsün, dünya genelinde salgına dönüşme ihtimali ise tasalara neden oldu.
AA’nın haberine nazaran; virüs, İngiltere’nin yanı sıra ABD, Almanya, Avustralya, Belçika, Fransa, İspanya, İsrail, İtalya, İsveç, İsviçre, Kanada ve Portekiz’de görüldü.
Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları Ana Bilim Kolu Lideri Prof. Dr. İsmail Balık, bahisle ilgili açıklamalarda bulundu.
Yayılma suratı koronavirüse nazaran son derece yavaş
Kelam konusu virüsün koronavirüste olduğu üzere havadaki damlacıklar ve teneffüs yoluyla çarçabuk bulaşabilen bir virüs olmadığının altını çizen Balık, virüsün, beşerden beşere bulaşması için ağır ve yakın temas gerektiğini belirterek şu sözleri kullandı:
“Dünya Sıhhat Örgütü’nün resmi olarak açıkladığı maymun çiçeği hadise sayısı 90 civarında, 56 da kuşkulu hadise var. Hasebiyle Kovid-19 ile karşılaştırdığımız vakit, yayılım suratının son derece yavaş olduğunu görüyoruz.
“Bulaşma biçimi kapanmalara gitmeye gerektirecek halde değil”
Bulaşma biçimi Kovid-19’da olduğu üzere kapanmalara gitmeyi gerektirecek formda değil. Genel olarak beşerlerle temasımızda hijyen önlemlerine uyarsak, bu virüsün yayılması kolay olmayacaktır.”
“Virüste, beşerden beşere geçişi kolaylaştıran bir değişim olduğunu düşündürüyor”
Virüs birinci sefer ortaya çıktığında küçük çaplı salgınlar yaptı. Fare, sıçan, sincap üzere kemiricilerden insanlara bulaşmıştı, bölgesel kalmıştı ve yayılmamıştı. O vakit hayvanlardan insanlara bir bulaşma ön plandayken artık beşerden beşere bulaşmanın da olduğunu görüyoruz. Zira Afrika ile hastalığın yaygın görüldüğü, endemik olduğu bölgelerle hiç kontağı olmayan bireyler ortasında da virüsün yayıldığını görüyoruz. Bu da virüste, beşerden beşere geçişi kolaylaştıran bir değişim olduğunu düşündürüyor. Bununla ilgili araştırmalar devam ediyor.
“Çiçek aşısı olanlar yüzde 80’den fazla korunuyor”
Çiçek hastalığı dünyadan silindiği için 1980’den sonra çiçek aşısı yaptırılması terk edildi. Yaşı 45’in üzerinde olanlar çiçek aşılıdır, kollarında çiçek aşısı izi vardır. Çalışmalar, bu şahısların yüzde 80’den fazla bu virüse karşı da korunduğunu gösteriyor. Hastalığın gençlerde daha ağır seyretmesinde onların aşısız olmasının rolü olabilir. Esasen birtakım ülkeler şu anda çiçek aşısının yeni kuşağını süratli halde üretmeye ve risk kümelerine uygulamaya başladılar. Hastalığın yayılma durumuna nazaran bu öbür ülkelerde de gerçekleşebilir.”
Balık, hastalığın kesin bir tedavisinin bulunmadığını fakat bu virüs kümesine tesirli kimi ilaçlar olduğunu belirterek, “Eğer virüs yayılmaya devam ederse bu ilaçlardan hangilerinin daha tesirli olduğu süratlice gözlemlenecek ve ilaç tedavisi de yakın vakit tespit edilecektir.” diye konuştu.
“Çiçek hastalığı kadar öldürücü değil”
Balık açıklamalarına şu tabirler ile devam etti:
“Maymun çiçeği virüsü, çiçek hastalığı kadar öldürücü değil. Ayrıyeten virüsün, ortaya çıktığı yıllardaki kadar da öldürücü olmadığını söyleyebiliriz. Şu ana kadar hiçbir vefat görülmedi. Virüs birinci defa ortaya çıktığında bir bölgede yüzde 10’a kadar, öteki bölgede yüzde 1’in altında vefat görülüyordu lakin şu an muhtemelen yapı değiştirmiş yayılımda olan virüsün ölümcüllük oranı muhtemelen daha da düşük. Tahminen de hiç ölümcül olmayacak. Bunu vakit içinde göreceğiz.”
Prof. Dr. İsmail Balık, çiçek aşısının hastalığı yeni kapan bireylerde bile tesirli olabildiğine işaret ederek, “Ayrıca ‘çiçek serumu’ dediğimiz serumla da hastalık tedavisinde kullanılabilir üzere görünüyor. Çiçek serumu, çiçek hastalığı geçirmiş yahut aşılı bireylerin kanlarındaki antikorların ağırlaştırılmasıyla elde edilebiliyor.” bilgisini paylaştı.
Hastalık belirtileri
Maymun çiçeği hastalığının teşhisinin çarçabuk koyulabildiğini kaydeden Balık, şöyle konuştu:
“Hastalık seyrine bakılarak çarçabuk anlaşılabilir. Öncelikle ateş, baş ağrısı, kas ağrısı ve sırt ağrısı üzere bulgularla başlıyor. Akabinde ciltte kızarıklık ve nohut büyüklüğüne kadar varan içi sıvı dolu döküntülerle seyrediyor. Bilhassa bu sıvı çok bulaştırıcı. Bu biçimde olan bireylerin kendilerini izole etmeleri, diğerleriyle temas etmemeleri gerekiyor. Bu çerçevede sıhhat çalışanları da hastaya korunmasız müdahale etmişse bulaşması kelam konusu olabilir. Bu tip kimselerle temas edebilecek, polis memuru üzere çalışanların da dikkatli olması gerekiyor.”
“Kuluçka mühleti ekseriyetle 6 ila 13 gün arasında”
Balık, hastalığın şimdi semptomların ortaya çıkmadığı kuluçka mühleti boyunca bulaşmadığını lisana getirerek, “Hastalık belirtiler başladıktan sonra bulaşmaya başlıyor. Kuluçka müddeti çoklukla 6 ila 13 gün ortasında lakin 5 ila 21 gün ortasında da değişebiliyor. Kuluçka mühletinin akabinde 2-4 hafta kadar süren hastalık süreci oluyor.” dedi.
Prof. Dr. Balık, hastalığın koronavirüse nazaran rahatlıkla teşhis edilebilen hastalığın Türkiye’de rastgele bir olay olması durumunda da süratlice belirleneceğine işaret ederek, “Hasta bireyle teması olanların yaklaşık 20 gün kadar karantinada kalmaları öneriliyor lakin virüsün muhtemelen değişime uğramış bu yeni formunun ne halde seyir gösterdiği, tam olarak nasıl bulaştığı, nasıl bir klinik tablo oluşturduğu ve nasıl tedavi edileceği önümüzdeki günlerde netleşecektir.” sözlerine yer verdi.
Hastalıktan korumak için hijyen kıymetli
Maymun çiçeğinin turizmi olumsuz etkilemeyeceğini düşündüğünü lisana getiren Balık, şunları kaydetti:
“Virüsün bulaşma biçimi göz önünde bulundurulduğunda dünyanın rastgele bir kapatmaya gideceğini düşünmüyorum. Hem ferdi olarak huzursuz olmamıza gerek yok hem turizm açısından rastgele bir olumsuzluk oluşacağını zannetmiyorum. Genel hijyenik önlemlere uyulması durumunda virüsün toplumda yayılması yahut turizmi olumsuz etkilemesi açısından rastgele bir sorun oluşmayacaktır.”