Mardin’de, Aile ve Toplumsal Hizmetler Bakanlığı iş birliğiyle Birleşmiş Milletler (BM) Bayan Ünitesi Türkiye Ofisi ve BM Çocuklara Yardım Fonu (UNICEF) Türkiye ile yürütülen “Erken Yaşta ve Zorla Evliliklerle Uğraş Vilayet Aksiyon Planlarının Desteklenmesi Eğitimi Programı” düzenlendi.
Mardin’de bir otelde başlayan ve 4 gün sürecek programın açılışında konuşan Aile ve Toplumsal Hizmetler Bakanlığı Bayanın Statüsü Genel Müdürü Gülser Ustaoğlu, Bakanlık olarak bayana yönelik şiddetle çaba çalışmalarını çok istikametli, bütüncül bir yaklaşım ve sıfır tolerans prensibiyle sürdürdüklerini söyledi.
Toplumun tüm kesitlerinin tedbire, muhafaza, cezalandırma ve siyaset boyutuyla bayana yönelik şiddetle gayret süreçlerinde ortak ve kararlı bir biçimde yer almasının kıymetine işaret eden Ustaoğlu, “Yapılan araştırmalar dünyada her 3 bayandan birinin şiddet çeşitlerinden rastgele birini yaşadığını gösteriyor, maalesef. Bu yüzden en temelde tahlil, şahısların hayatlarında şiddeti bir araç olarak görmesini engellemekten geçiyor.” dedi.
Anayasa, Türk Ceza Kanunu ve Türk Uygar Kanunu üzere temel mevzuatlarla bir arada, 6284 sayılı kanun ve ikincil düzenlemeleriyle, bayana yönelik şiddetle gayretin hukukî altyapısının Türkiye’de oluşturulup, güçlendirildiğini aktaran Ustaoğlu, planlı, programlı ve sistemli olarak bayana yönelik şiddetle gayret aksiyon planlarını uyguladıklarını belirtti.
“Acil hareket planlarımızı hazırlayıp, tüm lokal dinamiklerle eşgüdüm içerisinde uyguladık”
Önemli bir insan hakkı ihlali olan bayana yönelik şiddetin biçimlerinden birinin de erken yaşta ve zorla evlilikler olduğunu lisana getiren Ustaoğlu, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Kadınlara ve bilhassa kız çocuklarına yönelik şiddetin ve ayrımcılığın bir biçimi olan ‘erken yaşta ve zorla evliliklerle mücadele’ Bakanlığımızın siyaset öncelikleri ortasında yer alıyor. Gerçekten, kız ve erkek çocukların keyifli olabileceği yegane ortamın ailelerinin yanı ve okullar olduğuna inanıyoruz. 2017 yılı prestijiyle ‘Erken yaşta evliliklerle mücadele’ çalışmalarımızı bu cins evliliklerin yüksek olduğu vilayetlerde lokal dinamiklerin katkı ve iştirakleriyle yapılandırdık. Bu kapsamda; 2017’de Ağrı, Aksaray, Bitlis, Diyarbakır, Gaziantep, Hatay, Iğdır, Kahramanmaraş, Kars, Kilis, Mardin, Muş, Nevşehir, Niğde, Şanlıurfa, Van, Yozgat ve İzmir Kiraz ilçemiz olmak üzere 17 vilayetimize gerçekleştirdiğimiz saha ziyaretleri ile acil aksiyon planlarımızı hazırlayıp, tüm mahallî dinamiklerle eşgüdüm içerisinde uyguladık.”
“Erken yaşta evlilik oranı yüzde 2,3’e düştü”
İstatistikleri incelediklerinde bilhassa 2010 yılından sonra erken yaşta evliliklerin sayı ve oran olarak ekseriyetle düşüş eğiliminde olduğunu gördüklerini lisana getiren Ustaoğlu, “2009 yılındaki yüzde 8,1’lik erken yaşta evlilik oranı, 2021 yılında yüzde 2,3’e düşerek yüzde 71 oranında azaldı. Tekrar 2005 yılında evlenen 51 bin 944 kız çocuğu sayısının 2021 yılında 13 bin 139’a düşmesiyle evlenen kız çocuk sayısında yüzde 75’lik bir düşüş gözlemliyoruz. Erkek çocukların evlenme sayılarında da kayda bedel bir düşüş görülmekte. 2018 yılında 1029 erkek çocuğu erken yaşta evlendirilmişken 2021 yılında bu sayı 770’e düştü.” diye konuştu.
Ustaoğlu, kelam konusu tahliller doğrultusunda aksiyon planlarını yürüttükleri vilayetlere, Afyonkarahisar, Ardahan, Edirne ve Siirt’i de eklediklerine dikkati çekerek, erken yaşta ve zorla evliliklerle çabayı yaygınlaştırmaya karar verdiklerini aktardı.
“Toplumumuz bu bahiste bilinçlenmeli”
Vali Yardımcısı Gürsel Temurci ise dünyada erken yaşta ve zorla evliliğe yalnızca kız çocukların değil erkek çocukların da maruz kaldığını söyledi.
Ancak bu sorunun büyük çoğunluğunu erken yaşta evlenen kız çocuklarının oluşturduğunu söz eden Temurci, bunun kız çocukların hayatında daha ağır ve geri dönülmez tesirler bıraktığını vurguladı.
Temurci, şöyle konuştu:
“Bu sorunun ortadan kaldırılmasında çok büyük sorumluluk düşmekte. Bu manada bahis üzerinde hassasiyetle durulmalı, mevzuatın öngördüğü yaptırımlar sistemli uygulanmalı ve kontroller sıklıkla yapılmalı. Erken yaşta ve zorla evlilik sorunu sadece cezaların uygulanmasıyla ve kontrollerin yapılmasıyla önlenebilecek kadar kolay bir problem değil. Toplumumuz bu hususta bilinçlenmeli, bireylerin bu bahiste zihniyetleri değiştirilmeli. Öğretmenlerimizin, din adamlarımızın, din görevlilerimizin ve toplumsal hizmetlerde vazifeli tüm çalışanımızın toplumumuzu yanlışsız yönlendirmesine muhtaçlık var. Bu yanlışsız yönlendirmeler için de tüm kamu görevlilerimizin bilinçlendirilmesi ve gerekli eğitimin tüm kamu görevlilerimize verilmesi elzemdir.”
UNICEF Çocuk Müdafaa Uzmanı Pınar Öktem ile Proje Koordinatörü His Erseçen de yürütülen çalışmalarla ilgili bilgi verdi.
Türkiye’nin 21 vilayetinden kamu yöneticileri ve çalışanları, üniversite ve sivil toplum kuruluşlarının temsilcilerinin katıldığı eğitim programında, vilayetlere özel ve gereksinimlerle uyumlu vilayet aksiyon planlarının hazırlanması pahalandırılacak.